Otyłość została uznana jako choroba już ponad 50 lat temu (1985 rok), kiedy Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wpisała ją na Międzynarodową Listę Chorób i Problemów Zdrowotnych. Od tego momentu zdążyła już zyskać niechlubne miano "choroby cywilizacyjnej". Niestety poważnym problemem społecznym jaki wiąże się z otyłością jest utożsamianie jej ze świadomym wyborem chorego. Ludzie widząc osobę o znacznie zwiększonej masie ciała często wytykają ją i krytykują za brak umiaru w jedzeniu, brak sportu i z góry zarzucają spożywanie samych słodyczy i przetworzonej żywności. Należy zdawać sobie sprawę, że otyłość to choroba związana z zaburzeniem metabolizmu i nie rzadko jej przyczyna leży głębiej niż tylko w złej diecie.

Podręcznikowa definicja otyłości opisuje ją jako przewlekłą chorobę o złożonej etiologii, która charakteryzuje się nadmiernym rozwojem tkanki tłuszczowej i zwiększeniem masy ciała powyżej wartości prawidłowej. Niestety jest to choroba ciągle postępująca - z roku na rok jest coraz większy odsetek chorych na otyłość. Szacuje się, że w 2025 r. w Polsce otyłych będzie 26% dorosłych kobiet i 30% dorosłych mężczyzn. Nie należy jednak kojarzyć otyłości tylko i wyłącznie z jedzeniem fast food'ów i zaleganiu na kanapie, gdyż przyczyny otyłości mogą być zupełnie niezależne od chorego.

Otyłość a nadwaga

Nadwaga to krok przed otyłością, dlatego często określana jest jako przedotyłość lub stan przedotyłościowy. Jest to stan, w którym człowiek dostarcza organizmowi wraz z pożywieniem znacznie więcej energii niż jest to konieczne. Ludzki organizm to doskonale działająca machina, nie jest głupi - nadmiar energii odkłada "na czarną godzinę". Niestety to odkładanie jest magazynowane w postaci znienawidzonej przez prawie wszystkich tkanki tłuszczowej, która zbiera się w różnych partiach ciała.

Przyczyny otyłości

Można wyróżnić 4 główne czynniki, które mają wpływ na rozwój otyłości:

• Czynniki genetyczne - otyłość może być związana z genami przekazywanymi w rodzinie. Ale warto tu zwrócić uwagę na fakt, że nawyki żywieniowe i przyzwyczajenia są często powielane przez domowników, co również istotnie może wpływać na rozwój otyłości. Jednak te czynniki zazwyczaj są przyczyną ok. 20% przypadków.
• Czynniki środowiskowe - nie trzeba chyba nikogo przekonywać, że to one w największym stopniu odpowiadają za zbyt wysoką masę ciała czy poziom cholesterolu. Związane są z codziennym stylem życia, a więc oprócz diety i aktywności fizycznej, ale również ze stresem. O ile człowiek nie jest wstanie zmienić predyspozycji genetycznych, to bez problemu może wpłynąć na swój styl życia.
• Czynniki psychologiczne - na szczęście nie wszyscy, ale bardzo duża liczba osób doświadcza zjawiska zwanego "zajadanie stresu". Brzmi znajomo? W chwilach słabości, w gniewie czy w złości lub po prostu w smutku (zespół kompulsywnego jedzenia), bardzo często człowiek sięga po jedzenie w nadmiernych ilościach. Jak nie trudno się domyślić, zazwyczaj nie są to zdrowie warzywa czy owoce, ale przepełnione pustymi kaloriami słodycze czy fast food. Do tych czynników można również zaliczyć tzw. zespół nocnego podjadania, czy też depresję, wahania nastroju, uzależnienie od jedzenia, a także niską samoocenę i brak samoakceptacji.
• Czynniki hormonalne - nadwaga czy otyłość często może być także związana z niektórymi chorobami wpływającymi na układ hormonalny. Najczęściej z otyłością wiąże się zespół Cushinga (hiperkortykolizm). Jest to choroba hormonalna w której organizm wydziela zbyt duże ilości kortyzolu (hormon stresu), co może wywoływać potrzebę spożywania większej ilości pokarmów. Inną chorobą która może powodować jest powszechna niedoczynność tarczycy (nie leczona).
  
  

Czy to już otyłość, czy jeszcze nadwaga?

Rozwój otyłości określa się za pomocą trzech metod. Najpopularniejszą z nich jest oczywiście BMI (Body Mass Index), które określa ilość tkanki tłuszczowej w organizmie. Na ten wynik jednak trzeba patrzeć troszkę z przymrużeniem oka. BMI nie jest do końca wiarygodne, gdyż najzwyczajniej każdy organizm jest inny.
Pomiar obwodu talii jest również uważany za metodę badania otyłości i nadwagi. Nadwaga jest stwierdzana przy obwodzie 80-87 cm u kobiet oraz 90-94 cm u mężczyzn, natomiast otyłość - powyżej 88 cm u kobiet i 94 cm u mężczyzn.
Kolejną metodą jest pomiar zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie za pomocą specjalnych urządzeń. Nadwaga jest stwierdzana, gdy zawartość tej tkanki u mężczyzn mieści się w zakresie 20-25%, natomiast u kobiet 30-35%. Wartości powyżej tej normy świadczą o otyłości.

Sprawdź swoje BMI (wskaźnik masy ciała) oraz IMC (idealna masa ciała)


 

Typy otyłości

Występuje kilka podziałów otyłości. Można np. wyróżnić otyłość pierwotną (podaż zbyt dużej ilości kalorii w stosunku do zapotrzebowania organizmu) oraz otyłość wtórną (o podłożu chorobowym, genetycznym, hormonalnym lub wynikająca ze stosowanych leków).
Wyróżnia się także:

• Otyłość typu "jabłko" (otyłość brzuszna, otyłość wisceralna) - tkanka tłuszczowa zlokalizowana jest głównie wewnątrz jamy brzusznej. Dotyczy ona głównie mężczyzn (otyłość androidalna) i jest bardzo niebezpiecznym typem, ponieważ centralne odkładanie się tłuszczu wiąże się z wysokim ciśnieniem tętniczym, zwiększonym poziomiem cholesterolu we krwi, a także przerostem lewej komory serca.
• Otyłość typu "gruszka" (otyłość udowo-pośladkowa, otyłość gynoidalna) - dotyczy kobiet
  
  

Konsekwencje otyłości

• zaburzenia oddychania
• udar mózgu
• schorzenia ze strony układu sercowo-naczyniowego
• kamica żółciowa
• zaburzenia hormonalne
• dna moczanowa
• choroba niedokrwienna serca
• cukrzyca
• zmiany zwyrodnieniowe stawów
• nowotwory złośliwe
• żylaki kończyn dolnych
  
  

Leczenie otyłości

Nie istnieje coś takiego jak "dieta cud" - chyba już każdy dotkliwie się o tym przekonał. W przypadku otyłości i nadwagi bardzo ważne jest podjęcie odpowiednich kroków, które uchronią chorego przed rozwojem innych poważnych chorób czy też niepełnosprawnością. Wyróżnia się leczenie zachowawcze, leczenie farmakologiczne oraz leczenie chirurgiczne. Leczenie chirurgiczne (operacja bariatryczna; zmniejszenie żołądka) stosowane jest przy zaawansowanych stopniach otyłości i polega na resekcji żołądka. Wykorzysutuje się także opaski żołądkowej lub by-pass żołądkowy.
Leczenie zachowawcze polega po prostu na zmianie nawyków żywienia i stylu życia. Dietę najlepiej ustalić z profesjonalnym dietetykiem. W porozumieniu z lekarzem można ustalić także leczenie farmakologiczne. Można także wspomóc skuteczne odchudzanie przez stosowanie wysokiej jakości suplementów diety zawierających np. L-karnitynę, chrom, senes. Czasami bywa pomocne wsparcie psychologiczne, które wzmacnia motywację chorego oraz pozwala uporać się ze stresem, niską samooceną, depresją czy zespołem kompulsywnym.
W pierwszej kolejności należy jednak się pogodzić z faktem, że nie od razu Kraków zbudowano - należy uzbroić się w cierpliwość i cieszyć się z małych postępów. Zdrowa redukcja masy ciała to 0,5 - 1 kg tygodniowo.

Informujemy, że artykuły opublikowane na stronach poradnika apteki internetowej AMICA nie stanowią porady medycznej, opinii farmaceuty ani lekarza lub dietetyka. Zamieszczone w artykułach informacje stanowią podstawowe zalecenia oraz wskazówki i nie mogą stanowić jedynej podstawy do zastosowania określonej terapii, dawkowania preparatów leczniczych, itp. Przed podjęciem jakichkolwiek działań, które będą miały wpływ na życie, a także zdrowie i/lub samopoczucie, należy skonsultować się z lekarzem lub innym specjalistą celem otrzymania porady uwzględniającej indywidualne cechy. Właściciel serwisu apteka-amica.pl nie jest odpowiedzialny za wszelkie działania wykorzystujące informacje opublikowane w artykułach na stronie apteka-amica.pl.