Udar mózgu według WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) to nagłe wystąpienie miejscowych lub globalnych zaburzeń czynności mózgu, które trwają dłużej niż 24 godziny i wynikają z przyczyn naczyniowych.

Stanowi on poważny problem zdrowotny o wysokim współczynniku umieralności. W Polsce spośród około 60 000 nowych zachorowań, umieralność kształtuje się na poziomie mniej więcej 40%. Również kwestia niepełnosprawności osób po przebytym udarze nie jest zadowalająca, gdyż aż 70% pacjentów pozostaje niepełnosprawnymi. Jak zatem widać, jest to groźne schorzenie, którego nie należy bagatelizować i trzeba podjąć odpowiednie leczenie oraz profilaktykę, aby uchronić się przed wystąpieniem udaru - zwłaszcza u osób obarczonych czynnikami ryzyka. Innym problemem związanym z udarem mózgu jest przeświadczenie, iż problem ten jest "zarezerwowany" dla osób starszych. Nic bardziej mylnego! Należy zdać sobie sprawę, iż udar mózgu może również pojawić się u osób w młodym wieku (20-35 lat).

Typy udaru mózgu

Potoczne określenie "wylew do mózgu" jest dość nieprecyzyjne, gdyż zaledwie 20% wszystkich udarów wywołanych jest rzeczywiście krwotokiem do mózgu. Jest to tzw. udar krwotoczny, który wynika z rozerwania naczynia krwionośnego przez co dochodzi do przedostania się krwi do mózgowia lub do przestrzeni podpajęczynówkowej.
Z kolei pozostałe 80% przypadków to udar niedokrwienny wynikający z zamknięcia lub zwężenia światła naczyń wewnątrzkomórkowych lub doprowadzających krew do mózgu. Przyczyną udaru niedokrwiennego mogą stanowić również zaburzenia hemodynamiczne powodujące zwolnienie przepływu mózgowego.
Wyróżnia się także przemijający atak niedokrwienny (TIA - ang. transient ischemic attack). W przeciwieństwie do udaru mózgu, objawy TIA ustępują w ciągu 24 godzin, natomiast wynika on z przemijającym i ostrym niedokrwieniem mózgu.

Czynniki ryzyka udaru mózgu

Czynnik ryzyka udaru mózgu to każda cecha bądź schorzenie zwiększające ryzyko wystąpienia udaru. W związku z faktem, że na część z tych czynników mamy wpływ, zostały one podzielone na:

1. modyfikowalne:

• wiek (powyżej 55 lat);
• płeć (częściej występuje u mężczyzn);
• rasa (częściej u osób czarnoskórnych);
• czynniki genetyczne.

2. niemodyfikowalne:

• nadciśnienie tętnicze;
• choroby serca /migotanie przedsionków;
• palenie tytoniu;
• cukrzyca;
• choroby naczyń;
• zwężenie tętnicy szyjnej wewnętrznej;
• zaburzenia gospodarki lipidowej;
• otyłość;
• zespół bezdechu sennego;
• nadużywanie alkoholu;
• migrena;
• dna moczanowa;
• uraz tętnicy;
• niedoczynność tarczycy;
• zakażenia;
• zaburzenia krzepnięcia krwi;
• przebyty udar lub przemijający atak niedokrwienny (TIA);
• stosowanie amfetaminy, kokainy.
  
  

Jak rozpoznać udar mózgu?

Należy pamiętać, że nie u każdej osoby objawy udaru mózgu widoczne są od razu. Na początku mogą pojawić się objawy ostrzegawcze w postaci małego udaru (przemijające niedokrwienie mózgu), który zwykle trwa 15-60 minut.

Objawy udaru mózgu:

• niedowład, porażenie, zaburzenia czucia (najczęściej po jednej stronie ciała);
• zaburzenia mowy (niewyraźna mowa, bełkotanie, trudności w rozumowaniu mowy);
• zaburzenia widzenia (podwójne widzenie, niedowidzenie na jedno oko lub niedostrzeganie połowy pola widzenia);
• zawroty głowy, bóle głowy z towarzyszącymi nudnościami i wymiotami;
• zaburzenia równowagi.

Skutki udaru mózgu

Głównym skutkiem udaru jest niesprawność ruchowa, która wynika z niedowładu lub porażenia mięśni, wzmożonego napięcia mięśniowego, zaburzenia odruchów skórnych, zaburzeń równowagi czy też zaburzeń czucia pozycji dolnych części ciała. Poudarowym skutkiem są także połowiczne zaburzenia czucia. Wśród nich wyróżnia się:

• ilościowe zakłócenia czucia - wzrost lub zanik wrażliwości na określone bodźce, np. ból;
• jakościowe zakłócenia czucia - odbieranie bodźców inaczej niż zwykle, np. niemożność dokładnej lokalizacji bólu;
• zaburzenia czucia bólu i temperatury.

Przy uszkodzeniu części mózgu odpowiedzialnej za mowę u osób po przebytym udarze pojawia się afazja, tzn. zaburzenia mowy. Afazja może przybierać różne formy - zaburzenia rozumienia mowy, niemożność wypowiadania słów i zdań lub obie wymienione postaci. Ponadto chory może mieć trudności podczas pisania, czytania, liczenia.

Innymi skutkami poudarowymi są:

• zaburzenia widzenia;
• niezdolność do wykonywania złożonych i wcześniej wyuczonych precyzyjnych ruchów oraz gestów (apraksja);
• trudność w zapamiętywaniu nowych informacji (amnezja);
• trudność w połykaniu (dysfagia);
• trudność w wykonywaniu codziennych czynności, np. ubieranie się, mycie się, spożywanie posiłków, dezorientacja w czasie i przestrzeni;
• zaburzenia psychiczne w postaci urojeń, omamów, majaczenia, zaburzenia świadomości. Może dojść także do poudarowego zespołu depresyjnego (PSD).
  
  

Jak zapobiegać udarowi mózgu?

• kontroluj ciśnienie krwi - nie powinno ono przekraczać 139/89 mmHg - w tym celu zadbaj, aby w domu posiadać wysokiej jakości ciśnieniomierz, np. Novama, Microlife, Braun;
• kontroluj masę ciała - nadwaga zwiększa ryzyko nadciśnienia krwi i chorób układu krążenia, a tym samym zwiększa ryzyko udaru mózgu;
• kontroluj poziom cukru oraz stężenie "złego cholesterolu" (cholesterol LDL) we krwi - cukrzyca oraz cholesterol istotnie wpływają na możliwość wystąpienia udaru;
• zadbaj o właściwą dietę - zastąp tłuszcze zwierzęce tłuszczami roślinnymi, ogranicz spożywanie mięsa na rzecz zwiększonej konsumpcji ryb, warzyw i owoców;
• ogranicz spożywanie alkoholu;
• rzuć palenie;
• ogranicz stres;
• pamiętaj o aktywności fizycznej!

Informujemy, że artykuły opublikowane na stronach poradnika apteki internetowej AMICA nie stanowią porady medycznej, opinii farmaceuty ani lekarza lub dietetyka. Zamieszczone w artykułach informacje stanowią podstawowe zalecenia oraz wskazówki i nie mogą stanowić jedynej podstawy do zastosowania określonej terapii, dawkowania preparatów leczniczych, itp. Przed podjęciem jakichkolwiek działań, które będą miały wpływ na życie, a także zdrowie i/lub samopoczucie, należy skonsultować się z lekarzem lub innym specjalistą celem otrzymania porady uwzględniającej indywidualne cechy. Właściciel serwisu apteka-amica.pl nie jest odpowiedzialny za wszelkie działania wykorzystujące informacje opublikowane w artykułach na stronie apteka-amica.pl.